Γνωρίζετε πόσο σημαντική είναι η λειτουργία της μάσησης και κατάποσης για τον άνθρωπο;

Όταν γίνονται οι ζωτικές λειτουργίες του σώματος  (μάσηση,κατάποση, αναπνοή, ομιλία) αρμονικά, η ισορροπία και ο συντονισμός των διαφόρων τμημάτων του στόματος συμβάλλει στη γενική εξισορρόπηση ολόκληρου του σώματος.

Τα τμήματα του στόματος που συνεργάζονται είναι οι μύες και τα νεύρα που διατρέχουν την περιοχή, τα χείλη, οι παρειές, τα δόντια, η γλώσσα, το σάλιο και οι σιελογόνοι αδένες. 

Το αποτέλεσμα είναι η καλύτερη γενική υγεία, υγιή δόντια, ορθοσωμία, καλύτερος  μεταβολισμός και απορρόφηση των τροφών, επομένως, καλύτερη θρέψη. 

Ο μηχανισμός κατάποσης

Η κατάποση είναι μια διαδικασία που συμβαίνει καθημερινά, αφού τα υγιή παιδιά καταπίνουν περίπου 1.000 φορές την ημέρα, ενώ οι υγιείς ενήλικες περίπου 600-2.000 φορές την ημέρα. Επομένως, η κατάποση είναι μια από τις πιο συχνές κινητικές λειτουργίες του οργανισμού μας. 

Παρότι η βασική λειτουργία της μάσησης εκτελείται από τα δόντια, υπάρχουν και άλλα τμήματα του στόματος που συμβάλλουν στην διαδικασία: 

• Τα χείλη και τα μάγουλα συγκρατούν την τροφή μέσα στο στόμα, και με την βοήθεια της γλώσσας την κατευθύνουν πάνω στα δόντια για να μασηθεί. 
• Οι μύες του στόματος κινούν την κάτω γνάθο ώστε να γίνει η μάσηση. 
• Το σάλιο μαλακώνει την τροφή διευκολύνοντας την μάσηση και την κατάποση. Επίσης με τα ένζυμα που περιέχει ξεκινά τη χημική διαδικασία επεξεργασίας της τροφής. 
• Η γλώσσα κατευθύνει το φαγητό μέσα στο στόμα και τελικά συγκεντρώνει το μασημένο φαγητό σε ένα σβώλο και το προωθεί στον φάρυγγα για κατάποση. 
• Η φυσιολογική κατάποση απαιτεί υγιές νευρικό σύστημα, και ένα λειτουργικά ικανό μυϊκό σύστημα. Ειδικότερα, για την κατάποση χρειάζεται ο συντονισμός και ο έλεγχος 50 μυϊκών ομάδων και 5 κρανιακών νεύρων. 

Η λειτουργία της μάσησης

Η μάσηση είναι το αρχικό στάδιο της πέψης των στερεών τροφών. Αποτελεί μια καθημερινή δραστηριότητα δράσης και αντίδρασης στη στοματική κοιλότητα.

Οι υποδοχείς των νεύρων  μεταφέρουν την πληροφορία των χαρακτηριστικών της  τροφής (σκληρότητα, ελαστικότητα, ποσοστό επί τοις εκατό νερού και λίπους) στο κεντρικό νευρικό σύστημα (Κ.Ν.Σ.), και αυτό με τη σειρά του αντιδρά και τροποποιεί την κίνηση της κάτω γνάθου με τη σύσπαση των μυών, ώστε να μασηθεί καλύτερα η τροφή́. 

Η ικανότητα μάσησης είναι βασική για την επιβίωση του ανθρώπου. Λειτουργικά προβλήματα του στόματος πχ. εκτεταμένη απώλεια δοντιών που δεν επιτρέπει τη σωστή διατροφή μπορεί να προκαλέσουν γενικότερα προβλήματα υγείας του ανθρώπινου οργανισμού και να μειώσουν σημαντικά την ποιότητα ζωής. 

Ο πρωτόγονος άνθρωπος χρωστά την επιβίωσή του στη μακρά και μεθοδική μάσηση, καθώς είχε στη διάθεσή του μόνο σκληρή και ελάχιστα θρεπτική τροφή. Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι η μάσηση έχει και άλλες επιδράσεις στον οργανισμό εκτός από την επεξεργασία της τροφής. Οι πιέσεις που προκαλούνται από τη μάσηση διεγείρουν ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου στην πλευρά όπου μασάμε. Γι’ αυτό και είναι τόσο σημαντικό να μασάμε διαδοχικά, από τη μια πλευρά στην άλλη.  

Η «ετερόπλευρη εναλλασσόμενη» μάσηση διεγείρει την κυκλοφορία του αίματος και στα δύο ημισφαίρια του εγκεφάλου. Μελέτες δείχνουν ότι τα άτομα που συνεχίζουν να μασούν γερνούν καλύτερα από εκείνα που καταναλώνουν μαλακές τροφές.  

Οι ηλικιωμένοι που χάνουν τη δυνατότητα να μασούν χάνουν βάρος και οστική μάζα και καθίστανται ταχύτερα κλινήρεις και εξαρτώμενοι, σε σύγκριση με άλλους.  

Η μάσηση υποδηλώνει ότι το άτομο οικειοποιείται τον κόσμο για να τον μεταμορφώσει.

Το παιδί ξεκινά να μασά τη στιγμή που σηκώνεται και αρχίζει να περπατά Τα δύο ημισφαίρια του εγκεφάλου επωφελούνται από τις εναλλασσόμενες πιέσεις που προσφέρει αυτή η άσκηση της μάσησης.  

Η μάσηση μάς φέρνει αντιμέτωπους με την πραγματικότητα, τα εμπόδια και τους τρόπους για να τα ξεπερνάμε. Το παιδί που ξεκινά να μασά φεύγει από τη μαλακή τροφή, μια τροφή χωρίς δομή (μητρικό γάλα), για να βρεθεί αντιμέτωπο με την ανάγκη να επεξεργάζεται μόνο του την τροφή του. Το να τρέφεται μόνο του αποτελεί για το παιδί ουσιώδη χειραφέτηση, στον ίδιο βαθμό με το περπάτημα.  

Είμαστε ο τρόπος που μασάμε την τροφή μας

Το άτομο που δε μασά είναι προσκολλημένο στο μη συγκροτημένο στάδιο του νεογέννητου. Η απουσία μάσησης είναι ενδεικτική ακραίας συναισθηματικής εξάρτησης. Όταν ένα παιδί δε μασά, βλέπει τις μαθησιακές του ικανότητες να μειώνονται.  

Αντιθέτως, ένα άτομο που μασά αργά και για πολλή ώρα, προχωρά μεθοδικά, βήμα-βήμα στη ζωή. Το άτομο στο οποίο αρέσουν οι σκληρές τροφές έχει ανάγκη να παλεύει στη ζωή. Σύμφωνα με τις πεποιθήσεις του, ο κόσμος είναι σκληρός, χωρίς έλεος, τίποτα δεν αποκτάται εύκολα.   

Το άτομο που μασά με την άκρη των δοντιών ή δαγκώνει απαλά είναι απρόθυμο να πάρει τη ζωή του στα χέρια του. Η πράξη το τρομάζει. Φαντασιώνεται πολύ περισσότερα από αυτά τα οποία κάνει πράξη. Όταν ένα παιδί μασά με αυτόν τον τρόπο έχει προδιάθεση για να αναπτύξει προγναθισμό, μια κατάσταση η οποία παγιώνει στην προσωπικότητά του μια δυναμική οπισθοχώρησης. 

Το άτομο που μασά πάντα από την ίδια πλευρά είναι παγιδευμένο σε ένα μοτίβο βαθιάς ανισορροπίας, δίνοντας ερεθίσματα μόνο στο ένα ημισφαίριο του εγκεφάλου του. Είναι αποκομένο από το ήμισυ των δυνατοτήτων του Όσο περισσότερο μασά κανείς από τη μια πλευρά, τόσο πιο δύσκολη γίνεται η χρήση της άλλης πλευράς και επομένως η πρόσβαση στους τομείς που αυτή αντιπροσωπεύει. 

Η δυσκολία στη  μάσηση και την κατάποση είναι παθολογική κατάσταση και ονομάζεται δυσφαγία. 

Η δυσφαγία γενικά μπορεί να εμφανιστεί ως αποτέλεσμα της γρήγορης και βίαιης κατάποσης, επειδή οι τροφές δεν μασώνται με σωστό τρόπο. 

Τα πιο συχνά συμπτώματα της δυσφαγίας είναι: 

• Πόνος κατά την κατάποση  
• Βήχας 
• Βραχνή φωνή 
• Παλινδρόμηση 
• Αίσθηση πως οι τροφές «στέκονται στον λαιμό» 

Όταν τρώμε αργά, απολαμβάνουμε περισσότερο!

Το φαγητό εκτός από ανάγκη είναι και απόλαυση. Πολλές φορές, λόγω των γρήγορων ρυθμών ζωής μας, το ξεχνάμε. Όταν τρώμε αργά, δίνουμε στον εαυτό μας τη δυνατότητα να γευτεί το φαγητό, να  επικεντρωθεί σε αυτή τη δράση με επίγνωση και να έχει καλύτερη σχέση με το σώμα  και τις ανάγκες του.  

Μασώντας το φαγητό καλά, τεμαχίζοντας το σε μικρά κομμάτια και σε συνδυασμό με έναν αργό ρυθμό αναπνοής,απελευθερώνονται  όλα τα αρώματα από τις πρώτες ύλες, που συνδέονται με τη γευστική εμπειρία. Μπορούμε  να απολαύσουμε τη γεύση, τα αρώματα και τις διαφορετικές υφές, μένοντας ευχαριστημένοι από το γεύμα μας.

Η τελετουργία του φαγητού είναι σημαντική για την ψυχοσυναισθηματική ισορροπία

Οι ενήλικες λειτουργούν ως πρότυπα για τα μικρότερα μέλη, που μαθαίνουν ότι πρέπει να τρώνε με ένα σταθερό ρυθμό, καθώς και την ιδανική συμπεριφορά κατά τη διάρκεια του γεύματος.Ο τρόπος που μασαμε και τρώμε το φαγητό μας ειναι ενα πρότυπο συμπεριφορας που εχουμε διδαχθει απο την οικογένεια μας.
Κατά τη διάρκεια του οικογενειακού γεύματος έχουμε την ευκαιρία για αυθόρμητη και χαλαρή αλληλεπίδραση  και ο καθένας θα μπορούσε να αφήσει για λίγο την ένταση της ημέρας για να  απολαύσει το φαγητό του και τη συνύπαρξη με την οικογένειά του.

Το οικογενειακό γεύμα είναι επίσης μια  ευκαιρία για “ανακωχή” σε περιόδους συγκρούσεων ή για πιο χαλαρή και ψύχραιμη συζήτηση πάνω στο αντικείμενο της σύγκρουσης. 
Είναι πολύ σημαντικό  να κατανοήσουμε την ιερότητα της διαδικασίας της λειτουργίας της θρέψης και να νιώσουμε ευγνωμοσύνη για την αφθονία που βιώνουμε .Με αυτό το τρόπο  θα μπορέσουμε να απορροφήσουμε όλα τα συστατικά  της τροφής μας και θα αποκτήσουμε  δύναμη, ισορροπία και υγεία.